Liefdevol leiderschap: van ik naar wij!

Liefde, wat is dat dan? Dat vragen veel mensen aan mij met wie ik praat over Liefdevol Leiderschap. En natuurlijk heb ik daar absoluut niet even een kloppende definitie van, daarvoor is het te veelomvattend. Wat ik nu wél weet: liefde is voor mij de intentie om iedere dag in contact met mijn eigen heelheid en met compassie om te gaan met de vraagstukken die op mijn pad komen. En dat was bést een opgave afgelopen week! Nee, niet eens in eerste instantie vanwege de Corona-crisis. Er gebeuren namelijk ook nog andere dingen in het leven van mensen.

Een goede vriendin van mij verloor vorig weekend onder bizarre omstandigheden en veel te vroeg haar partner. Naast dat ze zich plots moest verhouden tot het wegvallen van haar geliefde en haar maatje, had ze te maken met verzekeringen, politie, lijkschouwing en repatriëring. Op de dag dat ze, bijna een week na zijn overlijden, eindelijk het lichaam van haar geliefde kon zien, kreeg ze als wrede speling van het lot te horen dat van de 250 genode gasten, er maar 100 mochten komen bij de uitvaart. Een begrijpelijke en tegelijkertijd voor haar vreselijke maatregel. Niet te doen gewoon.

En ik, daar sta ik dan met m’n liefdevol leiderschap. Wat vraagt het van mij? Hoe blijf ik in verbinding, in eerste instantie met mezelf, met de soms tegenstrijdige gevoelens die in mij leven. En vervolgens hoe blijf ik in verbinding met haar en wat voor haar goed is en ten derde wat is verstandig in deze tijd van sociale onthouding? Al zoekend kom ik tot de conclusie dat het mij vooral hierom gaat: van ik naar wij.

Ik geloof dat deze crisis ontstaan is omdat we ons niet meer verbinden vanuit het hart, omdat we als mensheid de verbinding met het grotere geheel zijn kwijt geraakt. In grote lijnen denken we in termen van macht en winst. We dienen de planeet niet meer; we brengen haar en elkaar bewust en onbewust schade toe. En nu worden we stil gezet, teruggeworpen op onszelf en laten we deze tijd goed benutten. Ik geloof dat het een uitnodiging is om ons met elkaar te verbinden ten behoeve van het grotere geheel . We moeten niet langer aan onszelf denken, maar aan ‘wij’. Verantwoordelijkheid nemen voor het collectieve goed.

Dus vraag ik mezelf: de behoeften die ik nu heb, komen die voort uit het ‘gewin’ die de activiteit voor mij persoonlijk oplevert, of is het dienend voor het geheel? Niet een vraag die steeds een klip en klaar antwoord oplevert, maar als ik er de dialoog met anderen over aanga (ook hier, het niet alleen doen) voel ik wel meer rust in de keuzes die ik maak of die we samen maken. De korte termijn bevrediging van behoeften komt in een ruimer perspectief te staan en soms mag de vraag zijn: Hoe erg is het voor mezelf en voor de omgeving als ik dit nu niet doe?

Op de vraag van onze vriendin om niet bij de uitvaart aanwezig te zijn, hebben we natuurlijk met alle begrip gereageerd. Anderen hadden voorrang en uiteraard maken wij ruimte. Toen kozen we ervoor om de stream van de uitvaart vandaag thuis te bekijken, ook niet met onze groep vrienden op één plek, zoals we eerder nog van plan waren, maar ieder in zijn eigen huis: flatten the curve. Dat besluit hebben we met elkaar genomen, overleggen, elkaar bellen en horen hoe het voor een ieder is. Steeds in contact blijven met jezelf, met hoe het voor jou voelt om vervolgens met compassie te verbinden met het grotere geheel: wat is nodig op het gebied van sociale onthouding.

Ook ontstaan er creatieve oplossingen: we hebben Zoom toegevoegd, dus via beeldbellen zijn we toch met elkaar verbonden tijdens de stream van de uitvaart. Het moeilijkste vind ik dat we er bij de uitvaart niet voor mijn vriendin kunnen zijn, anders dan in gedachten. Juist zij heeft onze steun zo hard nodig en deze noodgedwongen afstand doet pijn. Met die pijn heb ik het nu gewoon te doen, het is de consequentie van een ‘liefdevolle’ keuze. ‘Van ik naar wij’ is geen pijnloze weg.